Starzenie win hiszpańskich i ich oznaczenia – wg kolorów i jakości.
Hiszpania ma jedne z najbardziej rygorystycznych przepisów dotyczących starzenia wina, a klasyfikacja opiera się głównie na minimalnym czasie dojrzewania w beczce i butelce. Szczegółowe wymagania różnią się w zależności od koloru wina (czerwone, białe, różowe) oraz apelacji, np. Rioja czy Ribera del Duero.
1. Joven (młode wino)
- Wina bez wymogu dojrzewania w beczce lub tylko z bardzo krótkim okresem leżakowania.
- Najczęściej butelkowane i sprzedawane w pierwszym lub drugim roku po zbiorach.
- Cechy: świeże, owocowe, lekkie, idealne do picia na co dzień.
- Popularne w regionach takich jak Rías Baixas, Navarra, Bierzo.
2. Crianza
- Czerwone wina:
- Minimum 24 miesiące starzenia, z czego co najmniej 6 miesięcy w beczce.
- W regionach takich jak Rioja i Ribera del Duero: minimum 12 miesięcy w beczce.
- Białe i różowe wina:
- Minimum 18 miesięcy starzenia, w tym co najmniej 6 miesięcy w beczce.
- Cechy: zrównoważone, z umiarkowanym wpływem beczki, nadal z owocowym charakterem.
- Popularne w Rioja, Ribera del Duero, La Mancha, Penedès (czerwone oznaczenie).
3. Reserva
- Czerwone wina:
- Minimum 36 miesięcy starzenia, z czego co najmniej 12 miesięcy w beczce i reszta w butelce.
- Białe i różowe wina:
- Minimum 24 miesiące starzenia, z czego co najmniej 6 miesięcy w beczce.
- Cechy: bardziej złożone, bogate aromatycznie, z lepszą strukturą i potencjałem starzenia.
- Regiony: Rioja, Ribera del Duero, Priorat (bordowe oznaczenie).
4. Gran Reserv
- Czerwone wina:
- Minimum 60 miesięcy starzenia, z czego co najmniej 18 miesięcy w beczce (Rioja i Ribera del Duero: co najmniej 24 miesiące w beczce).
- Białe i różowe wina:
- Minimum 48 miesięcy starzenia, z czego co najmniej 6 miesięcy w beczce.
- Cechy: bardzo eleganckie, złożone, intensywne aromaty beczki (wanilia, tytoń, przyprawy), wyraźne taniny.
- Tylko najlepsze roczniki – często w Rioja, Ribera del Duero, Navarra (niebieskie oznaczenie).
Dodatkowe klasyfikacje regionalne
W niektórych hiszpańskich regionach istnieją dodatkowe oznaczenia starzenia:
- Rioja:
- Vino de Autor – wina premium, nierzadko dojrzewające dłużej niż Gran Reserva, ale bez oficjalnych regulacji.
- Vino de Guarda – dłużej starzone niż Crianza, ale krócej niż Reserva.
- Ribera del Duero:
- Roble – oznacza wino dojrzewające 3-6 miesięcy w beczce, plasujące się między Joven a Crianza.
- Cosecha – młode wino bez minimalnego wymogu starzenia, podobne do Joven.
Podsumowanie
Hiszpańskie wina mają precyzyjne klasyfikacje dotyczące starzenia, a Crianza, Reserva i Gran Reserva to najbardziej rozpoznawalne kategorie dla win czerwonych, białych i różowych. Regiony takie jak Rioja i Ribera del Duero często mają bardziej rygorystyczne przepisy, co wpływa na jakość i prestiż tamtejszych win.
Starzenie win hiszpańskich najczęściej odbywa się w beczkach z dębu amerykańskiego i francuskiego. Dąb amerykański (głównie z USA) nadaje winom mocniejsze aromaty wanilii, kokosa i dymu, a także szybciej przekazuje taniny. Z kolei dąb francuski zapewnia subtelniejsze nuty cedru, cynamonu i suszonych owoców, a proces dojrzewania przebiega wolniej. W regionach takich jak Rioja czy Ribera del Duero często stosuje się mieszane starzenie, łącząc obie odmiany dębu dla lepszej równowagi smaku i struktury.
Regulacje prawne dotyczące win w Hiszpanii
Regulacje dotyczące starzenia win w Hiszpanii zostały oficjalnie ustanowione w 1926 roku, kiedy powstała Rada Regulacyjna (Consejo Regulador) dla regionu Rioja. Była to pierwsza apelacja w Hiszpanii, która wprowadziła precyzyjne zasady dotyczące dojrzewania win, w tym minimalny czas starzenia w beczkach i butelkach.
Jednak ogólnokrajowe regulacje dotyczące klasyfikacji win, takie jak Crianza, Reserva i Gran Reserva, zostały ujednolicone wraz z wprowadzeniem systemu Denominación de Origen (DO) w 1932 roku. System ten został później rozwinięty w Denominación de Origen Calificada (DOCa), który objął najbardziej prestiżowe regiony, takie jak Rioja (1991) i Priorat (2003).
Obecne regulacje są nadzorowane przez Instituto Nacional de Denominaciones de Origen (INDO) oraz lokalne rady regulacyjne dla poszczególnych apelacji.
A w czym i jak dojrzewają wina można zajrzeć tu: Dojrzewanie wina
